حسد
وحسادت
· معنی وتفسیر
حِسادَت یا رَشک احساسی است که هنگام کمبود نسبت به ویژگی، دستاورد یا داشته‌های برتر فردی دیگر روی می‌دهد: و فرد حسود یا می‌خواهد که آن را داشته باشد و یا آنکه می‌خواهد دیگری آن را نداشته باشد.
حسادت احساسی است که بیش از همه خود شخص را آزار می دهد
. حسادت یک انگیزه است و باعث جاه طلبی و افزایش انرژی می شود .
حسادت در واقع به خاطر خانه بزرگتر، اتومبیل سریع تر و زیبایی بیشتر نیست، بلکه انسان به خاطر این که شخص به علت داشتن چیزی مورد احترام واقع می شود، حسادت می ورزد .
حسود هیچ وقت فکر نمی کند آن فردی که بیشتر دارد حتماً خیلی سخت تر کار کرده، او گمان می کند که هر موقعیت بهتری، چه از نظر روانی یا مالی قیمتی دارد که شخص حسود هرگز حاضر به پرداخت آن نیست . اکثر افراد حسود فکر می کنند که حق آنان ضایع شده و آنها کمتر از دیگری به حقشان رسیده اند . حسودانی که می پذیرند دیگری حقش بوده که بیشتر بهره ببرد، رنج بیشتری می کشند . این حسودان سعی می کنند با یک رفتار خشونت آمیز به فرد مورد حسادتشان حمله کنند . یعنی آنها با تمام قوا عملی انجام می دهند که طرف مقابل از امکانات بهتری که دارد لذت نبرده و به این وسیله هر آنچه باعث یادآوری عدم موفقیت او می شود نابود می کنند . این افراد، محبوب دیگران نیستند و معمولاً چهره واقعی خود را نشان نمی دهند و همیشه تظاهر می کنند که دیگری را تحسین می کنند، ولی در واقع بسیار رنج می کشند .
حسادت یک احساس مطلق نیست، بلکه مخلوطی است از خشونت و شکست.خشونتی که حسود احساس می کند مانع از رنج بیشتر او از شکست می شود .
در کتاب مقدس مسیحیت، حسادت تحت عنوان" گناه مرگ آور" آمده است.
این انسان ها احساس می کنند فقط وقتی خواسته های دیگران را کامل انجام دهند مورد قبول مردم می باشند . این افراد معمولاً بیشتر اوقات دروغ می گویند و مرتباً به دنبال این هستند کاری کنند که بدان وسیله رضایت دیگران را کسب کنند .تفاوت و تمایز باعث ایجاد حسادت میشود.
سوال
حال یک سوال مطرح می شودکه:
|
آیا بین حسد،غبطه وغیرت فرقی هست یا اینکه همه مصداق حسادت می باشد؟ فرق حسد با غبطه و غیرت |
چگونه می توان خود را از حسودان محافظت کرد ؟
حسادت در مرحله نابود کننده آن بسیار خطرناک است و آن را نباید ساده گرفت، در هر جامعه و در هر گروه اجتماعی بهتر است انسان سعی کند افراد حسود را آرام کند و با آنها به طریقی کنار بیاید . یا حداقل سعی کند با آنها مواجه نشود . ولی متأسفانه این روش در بسیاری از موارد مانند فامیل و همکار امکان پذیر نیست . بنابراین شخص مورد حسادت باید سعی کند از آنچه که دارد مقداری به دیگری ببخشد و تا حدودی باعث آرامش نسبی و کاهش خشونت او گردد و یا با گفتن مشکلات خود، آتش درون قلب حسود را کمتر کند و یا برعکس، خود آدم حسود برای آرامش درونی بگوید : فلانی ویلا دارد و ماشین بنز ولی چه فایده ! بچه های او معتاد هستند . همین افکار و واکنش ها در روابط افراد ایجاد توازن می کند . در واقع بهترین موقعیت را کسانی دارند که با زحمت و مشقت زیاد به مال و ثروت می رسند، این گروه هیچ مشکلی با افراد حسود ندارند . و در نهایت باید گفت کسانی که با کمبودهای خود کنار بیایند، می توانند به آرامش و آسایش برسند .هر کسی که حسد میورزد خودش را زودتر نابود می کنددر حدیث است که هر کسی به تو نیکی وخوبی می کند به او خوبی کنید واگر کسی به شما بدی میکند جوابش را به بدی ندهید بدانید که ان بدی زودتر خودش را از بین می بردایا میدانید کسی که حسد میورزد فقط به خودش اسیب می رساند چون طرف مقابل که خبر ندارد ان فقط ارامش واسایش خودش را میگیردوهمیشه در حال معصیت وگناه است حاسد همیشه سعی براین دارد که طرف مقابل خودش را به زمین بزند پله ترقی بقیه گناهان حسادت است . تهمت دروغ عیب جویی و...ازدلایل حسادت هستند.ما غافل هستیم ازاینکه دنیا ارزش ندارد
که ما حسد بورزیم یادمان باشه که اولین گناهی که در آسمانها وزمین انجام شد حسادت بوده.یادمان باشه که حاسد میتواندطرف مقابلش را ان چنان سرنگونکند که هر کسی قادر به انجام ان نیست
· راهکار علمی و عملی معالجه حسد:
1- راهکار علمی: بسیاری از مفاسد اخلاقی ناشی از این است که ایمان در قلب آدمی جای نگرفته است و دل بی خبر از نهی کلام الهی و امامان معصوم (ع) است. آن کس که حسد می ورزد؛ بداند که ایمان ندارد که خداوند طبق مصلحت، نعمتی را به بنده‌اش داده است و او بی خبر از این مصلحت است. و بداند که به عدل خدا نیز ایمان ندارد چون ایمان به عدل با حسد منافات دارد. اگر انسان خداوند را عادل می‌داند باید تقسیم او را نیز عادلانه دانست.
2- راهکار عملی: و آن به این صورت است که به محسود اظهار محبت کنی. نفس، تو را امر میکند که او را اذیت کن، توهین کن و دشمن داشته باش ولی تو بر خلاف میل نفس اماره به او محبت کن و از او قدردانی نما، خوبی‌های او را بر خود و دیگران بازگو کن و صفات خوب او را یادآوری کن. این امور گرچه در مرحله اول سخت است ولی کم کم این رذیله حسادت از بین خواهد رفت و نفس عادی میشود و واقعیت پیدا میکند.
· ریشه ها وعلتها
1- خبث نفس و بخل نسبت به خیر و صلاح بندگان خدا
2- کینه ورزی و دشمنی
3- حب شهرت و ریاست
4- ندیدن پیشرفت و برتری دیگران
5- بیم از نرسیدن به مقصود
6- خود بزرگ بینی
7-شگفت زدگی
8-تنهایی
9-بیکاری
10-تبعیض بین فرزندان
· آیات وروایاتی در مورد حسادت
ام لَهُمْ نَصِیبٌ مِنَ الْمُلْکِ فَإِذًا لا یُؤْتُونَ النَّاسَ نَقِیرًا (53
یا آن ها را بهره ای از حکومت است که در این صورت به مردم سر سوزنی نمی دادند
أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَیْنَا آلَ إِبْرَاهِیمَ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَآتَیْنَاهُمْ مُلْکًا عَظِیمًا (54)
یا اینکه بر مردم نسبت به آنچه خدا از کرم خویش به ایشان داده رشک می برند همانا که ما خاندان ابراهیم را کتاب و حکمت دادیم و بدیشان فرمانروایی بزرگی بخشیدیم
فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ بِهِ وَمِنْهُمْ مَنْ صَدَّ عَنْهُ وَکَفَى بِجَهَنَّمَ سَعِیرًا (55)
پس برخی از آنان به وی ایمان آوردند و برخی روی برتافتند و آن ها را جهنم افروخته بس است
توضیح آیات 53 تا 55 سوره نساء: این سه آیه در خصوص افشاء نیت سوء وحسادت یهودیان نسبت به مسلمانان ، نزدیکان و خاندان پیامبر اسلام و همچنین دلجوئی از مسلمانان در مقابل این نوع برخوردهااست. کعب به همراه جمعی به مکه رفتند و مزورانه شروع به جلب حمایت مشرکان کردند و شروع به بد گویی علیه مسلمانان نمودند و درخواست کردند از آنها حمایت شود تا حکومت مدینه را به دست بگیرند خداوند متعال می فرماید: اینها که نه توان دست گرفتن حکومت را دارند و نه اهلیت حکومت کردن زیرا قومی حسود و انحصار طلب هستند اگر حکومت و قدرت در دست آنها قرار گیرد کاملاً در انحصار خود قرار می دهند و اجازه استفاده را به کسی دیگر نمی دهند. و سپس آمده است ما به ابراهیم ( موسی، داود و غیره) از پیامبران قبل از محمد رسالت و نبوت دادیم ولی یهودیان متفرق شدند و بعضی پیروی و جمعی ضد آنها ایستادند و دوزخ را برای خود انتخاب کردند.
«وَ لاتحَاسَدُو، فَانَّ الحَسَدَ یَأکلُ الاْیمَانَ کَمَا تَأکلُ النارُ الحَطبَ». علی علیه السلام در ضمن خطبه هشتاد و شش می فرماید: «حسد نورزید که حسد ایمان را نابود می کند، آن گونه که آتش هیزم را می خورد و خاکستر می سازد.» و امام صادق (ع) در حدیثی ریشه کفر را حسادت معرفی کرده و فرمو ده اند: «از حسادت کردن به یکدیگر بپرهیزید؛ زیرا کفر ریشه‌اش حسادت است.»
و در حدیثی دیگر از امام صادق (ع) آمده است آفت دین سه چیز است: «حسد، عجب و فخر» حسادت علاوه بر اینکه آفت دین و ایمان آدمی محسوب میشود ضرر و زیان‌های جسمانی فراوانی نیز به همراه دارد که اگر معالجه نشود انسان را از بین می‌برد.
در این باره امام علی (ع) می‌فرمایند: «حسادت تن را فرسوده و علیل میکند.»در واقع دشمن نظام آفرینش و مخالف مواهب و اکرام الهی نسبت به بندگان است و چنین امری با ایمان کامل، سازگار نیست. اضافه بر این، او نباید سعادت خود را در سلب نعمت از دیگران ببیند، بلکه اگر ایمان راسخ به خدا دارد، باید همانند آن نعمت ها، یا افزون بر آنها را، از پروردگار بطلبد. - در حدیث دیگری از امیرمؤمنان علی(ع) آمده است:« الحسد شر الامراض؛ حسد بدترین بیماری اخلاقی است». طبق این حدیث هیچ بیماری اخلاقی بدتر از حسد نیست.
از همان حضرت نقل شده است که فرمود: «راس الرذائل الحسد؛ سرچشمه صفات رذیله حسد است».
و نیز از همان حضرت در یک تعبیر کنایی آمده است که فرمود: «لله در الحسد ما اعدله بدء بصاحبه فقتله؛ آفرین بر حسد! چقدر عدالت پیشه است، نخست به سراغ صاحبش میرود و او را میکشد!» - باز از همان حضرت نقل شده که فرمود: « ثمرة الحسد شقاء الدنیا والآخرة؛ میوه درخت حسد شقاوت دنیا و آخرت است .
· چند سخن وچند داستان
سخن ارسطو:
ابن ابی الحدید نقل می کند: «از ارسطو پرسیدند که چرا غم حسود از بیمار و دردمند افزون تر است؟ حکیم جواب داد: زیرا او مانند سایر مردم غم هایی دارد و از خوشبختی مردم نیز غمش افزوده می گردد. خبث طینت و پلیدی سرشت در حسود، کم نظیر و بی مانند است». کسی که سوختن و گداختن بندگان خدا، سرور و نشاطش باشد و ذلت و بی چارگی برادرانش، موجب فرح و انبساطش بشود، بالاترین شقاوت ها را داراست.
داستانی از گلستان:
سعدی می گوید: پادشاهی پسری داشت که در وی آثار عقل و کیاست آشکارا بود و دلیری اش به اندازه ای بود که در نبردی که سپاه دشمن، بی قیاس و سپاهیان پدرش اندک بود، دشمن را شکست داد؛ از این جهت بسیار مورد مهر پدر قرار گرفت. برادرانش بر وی حسد بردند و زهر در طعامش کردند. خواهرش از غرفه دید و دریچه بر هم زد؛ پسر به فراست دریافت و گفت: «محال است که هنرمندان بمیرند؛ بی هنران جای ایشان بگیرند»
نتیجه
باید دانست که کسی که حسد میورزد اول خودش را نابود میکند بعد دیگری را.
